Ինքնաստուգման հարցաշար

1.Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:Որոնք են ճնշման միավորները:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին, կոչվում է ճնշում F=pS:

2.Ինչով է պայմանավորված գազում ճնշումը։Բացատրել գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում ,գազը բնութագրող մեծությունների(ծավալ,ջերմաստիճան,զանգված) փոփոխությունից կախված:

Ինչքան բարձր է ջերմաստիճանը,այդքան մեծ է ճնշումը։ Եթե ծավալը մեծացնենք,ապա ճնշումն կփոքրանա ,և եթե հակառակը,ճնշումն կբարձրանա։ Վերջին փորձում հենց այդպես էլ եղավ։ Երբ մենք խողովակի մխոցը առաջ քաշեցինք,տեսանք,որ թաղանթը ուռչեց,այսինքն ներսից գազի մոլեկուլները ավելի մեծ ճնշում էին գործադրում,ավելի շատ են ներսից հարվածները բոլոր ուղղություններով,քան արտաքինից։ Հակառակ գործողություն արեցինք,հետ քաշեցինք և տեսանք,որ թաղանթը ներս ձգվեց,դա պայմանավորված է հակադարձ համեմատական կապով։ Երբ մենք ծավալը փորքացրեցինք ճնշումն մեծացավ,իսկ երբ փոքրացրեցինք՝մեծացավ ճնշումն։ Եվ արտաքինից ավելի շատ էին մոլեկուլների հարվածները բոլոր ուղղություններով,քան դրսից․

3․Ձևակերպել Արքիմեդի օրենքը։Ո՞ր դեպքում է մարմինը՝ա․խորասուզվում հեղուկում,բ․լողում նրա ներսում․գ․լողում նրա մակերևույթին։
Եթե մարմնի խտությունը մեծ է հեղուկի խտությունից, մարմինը հեղուկում խորասուզվում է։

4․Մեխանիկայի ո՞ր բաժինն  են անվանում կինեմատիկա.։Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը
Այն բաժինը որը ուսումնասիրում մարմինների շարժումը առանց պատճառների քննարկման կոչվում է կինեմատիկա։
Մեխանիկական ճնշում
Հետևելով շարժվող մարմիններին` կարող ենք նկատել, որ դրանք ժամանակի ընթացքում փոխում են իրենց դիրքը շրջապատի մարմինների նկատմամբ, այսինքն` կատարում են որոշակի տեղափոխություն: Մարմինների այդպիսի տեղափոխությունն անվանում են մեխանիկական շարժում։

5Ի՞նչն են անվանում նյութական կետ
Այն մարմինը, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել, կոչվում է նյութական կետ։

5․Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ(թվարկել տեսակները։
Երբ շարժումից հետո դու կամ ինչոր իր թողնում է հետքոր։ Օրինակ՝  երբ ինքնաթիռը գնում է , և հետևից հետք է թողնում, կամ դու քայլելիս մտնում են ներկի մեջ և քեզանից հետո թողնում ես հետագիծ։

6.որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին:

Հաշվարկման մարմին կոչվում է այն մարմինը, որի նկատմամբ դիտարկում են այլ մարմինների դիրքերը։

7.Որ շարժումն է կոչվում անհավասարաչափ:Բերել օրինակներ:

Անհավասարաչափ է կոչվում այն շարժումը, որի ընթացքում հավասար ժամանակամիջոցում մարմինը անցնում է անհավասար ճանապարհներ: Օրինակ՝ կանգառից հեռացող ավտոբուսը, վայրէջք կատարող ինքնաթիռը և այլն:

8.Սահմանել անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի հետագծի երկարության և այդ անցնելու ժամանակի հարաբերությանը, կոչվում է միջին արագություն:

Թեման.Նյութի ագրեգատային վիճակներ:Բյուրեղային մարմինների հալումն ու պնդացումը:Հալման տեսակարար ջերմունակություն:Գոլորշիացում և խտացում:Եռում:Եռման ջերմաստիճան:Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմունակություն:

Թեման.Նյութի ագրեգատային վիճակներ:Բյուրեղային մարմինների հալումն ու պնդացումը:Հալման տեսակարար ջերմունակություն:Գոլորշիացում և խտացում:Եռում:Եռման ջերմաստիճան:Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմունակություն:

Կարող եք տեսանյութեր պատրաստել խոհանոցում, բնության մեջ, տեղի ունեցող վերը նշված երևույթները, մեկնաբանեք  տվյալ ջերմային երևույթների ընթացքը:Կարող եք այս թեմաների շրջանակներում համացանցից տեսանյութերի թարգմանություններ կատարել:

Տեսադասերին քննարկվող հարցեր.

1.Ինչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը:

Նյութը կարող է լինել պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում։

2.Որոնք են ջրի ագրեգատային վիճակները:

Ջրի պինդ վիճակը սառուցն է, հեղուկ վիճակը ջուրը, իսկ գազային վիճակը՝ գոլորշի։

3.Ինչով են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները:

Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձև և ծավալը, հեղուկների ծավալը անհնար է փոխել, իսկ գազային նյութրը ամեն ինչն էլ կարողանում են փոխել։

4.Ինչպիսի դիրքերում են մոլեկուլները գազերում,հեղուկներում և պինդ մարմիններում:

Գազերում մոլեկուլները անկանոն են և տեղակայված են իրարից մեծ հեռավորությունների վրա։ Հեղուկներում մոլեկուլները ավելի մոտիկ են և անընդհատ տեղաշարժվում են, իսկ պինդ մարմիններում կանոնավոր և իր շատ մոտիկ են։

5.Որ պրոցեսն է կոչվում հալում:

Բյուրեղային նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ վիճակին, կոչվում է հալում։ 

6.Որ պրոցեսն է կոչվում պնդացում:

Հեղուկ նյութի անցումը հեղուկ վիճակից պինդ վիճակին, կոչվում է պնդացում։

7.Ինչ է հալման ջերմաստիճանը:

Հալման ջերմաստիճանը այն ջերմաստիճանն է, որում մարմինը պինդ վիճակից վերածվում է հեղուկ վիճակի։

8.Ինչն են անվանում հալման տեսակարար ջերմություն:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե ինչ ջերմաքանակ անհրաժեշտ հաղորդել 1կգ զանգվածով բյուրեղային մարմնին այն հալման ջերմաստիճանում ամբողջությամբ հեղուկի վերածելու համար, կոչվում է հալման տեսակարար ջերմություն։ 

9.Ինչպես են հաշվում ջերմաքանակը,որն անհրաժեշտ է հալման ջերմաստիճանում բյուրեղային մարմինը հալելու համար:

Q=λm

10.Ինչ է շոգեգոյացումը,և ինչ ձևով է այն արտահայտվում

Շոգոյացումը մարմնի պինդ կամ հեղուկ վիճակից գազային վիճակի վերածվելն է։ Այն արտահայտվում է գոլորշիացման և եռման միջոցով։

11.Ինչ է գոլորշիացումը

Հեղուկի ազատ մակերևույթից շոգեգոյացումը կոչվում է գոլորշիացում։

12Ինչու է հեղուկը գոլորշիանում բոլոր ջերմաստիճաններում

13.Ինչից է կախված հեղուկի գոլորշիացման արագությունը

Գոլորշիացման արագությունը կախված է ջերմությունից, հեղուկի տեսակից և հեղուկի ազատ մակերևույթի չափերից։

14.ինչ է խտացում

Խտացումը գազային վիճակից հեղուկ վիճակի վերածվելն է։

15.Որ գոլորշին է կոչվում հագեցած

Այն գոլորշին, որը պահպանում է շարժուն հավասարակշռություն հեղուկի հետ, կոչվում է հագեցած։

16.Որ պրոցեսն են անվանում եռում

Եռում են անվանում այն պրոցեսը, որի ժամանակ հեղուկի ամբողջ ծավալում շոգեգոյացում է տեղի ունենում։

17.Ինչն են անվանում հեղուկի եռման ջերմաստիճան

Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում հեղուկը եռում է, կոչվում է եռման ջերմաստիճան։

18.Ինչն են անվանում շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն

Այն ջերմաքանակը, որն անհրաժեշտ է հաղորդել 1կգ զանգվածով հեղուկին այն նույն ջերմաստիճանի գոլորշու փոխարկելու համար, շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն։

19.Որն է շոգեգոյացման տեսակարար ջերմությունմիավորը միավորների ՄՀ-ում

1Ջ/կգ

20.Ինչպես են հաշվում այն ջերմաքանակը,որն անհրաժեշտ է եռման ջերմաստիճանում հեղուկը գոլորշու փոխարկելու համար

Q=rm

Թեման․Ներքին էներգիա:Ջերմահաղորդականություն:Կոնվեկցիա:Ճառագայթային ջերմափոխանակում:

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

Ինչ է ներքին էներգիան,որոնք են փոփոխման եղանակները

1.Նկարագրել ջերմահաղորդականության երևույթը <<ցուցադրող>> փորձը:

Սառույցը և տաքացված գնդիկները, երբ իրար հպենք ապա կտեսնենք, որ սառույցի ջերմաստիճանը բարձրանում է ստիպելով իրեն հալվել, իսկ տաքացված գնդիկը սառչել է:

2.Բացատրել,թե ինչպես է ջերմահաղորդումն իրականացվում մոլեկուլների քաոսայն շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:

Մոլեկուլների ջերմային շարժման և փոխազդեցության հետեվանքով ջերմության հաղորդումը մարմնի տաք մասերից սառը մասերին անվանում են ջերմահախորդականություն: 

3.Թվարկել լավ և վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր:

Փայտը վատ ջերմահաղորդիչ է գազերը նույնպես շատ վատ հաղորդիչներ են լավ ջերմահաղորդիչ է պղինձը: 

4.Ինչու է օդը վատ ջերմահաղորդիչ:

Պատուհանի կրկնակի ապակիները՛ բաժանված օդի շերտով չեն թողնում ջերմությունը դուրս գա: 

5.Ինչ կիրառություններ ունեն վատ ջերմահաղորդիչները:

Մառանները սովորաբար պատում են ջերմամեկուսիչ նյութերըվ որոնք պաշպանում են այնտեղ պահպանվող մթերքը տաքանալուց: Աղյուսե պատերը սենյակի օդը պահպանում են սարջելուց:

6.Ջերմահաղորդման, որ եղանակն են անվանում կոնվեկցիա:

Կոնվեկցիա են անվանում հեղուկի կամ գազի հոսանքներիմիջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացման: 

7.Որն է կոնվեկցիայի և ջերմահաղորդականության երևույթի հիմնական տարբերությունը:

Կոնվեկցիան հեղուկներում և գազերում նյութի տեղափոխության հետեվանքով ջերմության փոխանցումն է մի տեղից մյուսը: Իսկ ջերմահաղորդականությամբ ջերմության հաղորդումը մի մասից մյուսը  չի կատարվում նյութի  տեղափոխմամբ:

8.Ինչպես է գոյանում ամպը:

Պարզ եղանակինի Արեգակը տաքացնում է գետինը ՛ միաժամանակ տաքացնելով նաև մթնոլորտի երկրին մոտիկ շերտը: Կոնվեկցիաի շնորհիվ տաքացած օդը բարձրանում է վեր, համեմատաբար  մեծ արագությամբ: Արագ ընդարձակվելիս վեր բարձրաձող օդը աշխատանք է կատարում ոչ թե շրջապատից ստացած էներգիայի, այլ իր ներքին էներգիայի հաշվին: 

9.Ինչպես է առաջանում քամին:

Երբ տաք օդը և սառ օդը միախառնվում են:

10.Ինչու են հեղուկները և գազերը տաքացնում ներքևից:

Որպեսզի արագացնեն կոնվեկցիան, և որ այն գոլորշանա դեպի վերև:

11.Հնարավոր է արդյոք կոնվեկցիան պինդ մարմիններում:Ինչու

Քանի որ պինդ մարմինները չունեն գոլորշիանալու հատկություն: 

14.Ջերմահաղորդման որ տեսակն են անվանում ճառագայթային ջերմափոխանակում:Բերել  օրինակներ:

Ջերմահաողրդումը ջերմային ճառագայթմամբ արձակմամբ կամ կլանմամբ անվանում են ճառագայթային ջերմափոխանակում: Օրինակ՝ձեռքը հպելով արդուկին:

15.Որ մարմինն է ավելի լավ կլանում ջերմային ջառագայթումը՝սև,թե սպիտակ:Բերել մի քանի օրինակներ:

Ավելի արագ է կլանում ջերմային ճառագայթումը սև մարմինները: Օրինակ՝ ամռանը սև շոր չեն խորհուրդ տալիս հանգել, քանի որ այն ավելի արագ է տաքացվում, քան ավելի վառ գույները, և հատկապես սպիտակ:

Ներքին այրման շարժիչ

Ներքին այրման շարժիչի ընդանուր կառուցվացքը և աշխատանքային ցիկլը աֆտոմոբիլներում հիմնականում կիրառվումեն ներքին այման շարժիչներ կախված այման խարնուրդի գոյացման եղանակից և կիրառվող վառելանյութի տեսակից ներքին այրման շարժիչները լինումեն ներքին և արտաքին խարնուրդագոյացումով արտաքին խարնուրդագոյացմամբ շարժիչներինեն պատկանում բենզինայինները որոն աշխատումեն դյուրագոլոշիացող վառելիքով բենզինով և գազով ներքինխարնուրդագոյացմամբեն համարվում դիզելային շարժիչները որոնք աշխատումեն դժվար գոլոշիացող դիզելային վառելիքով բենզինային շարժիչներում այրման խարնուրդը պատրաստվում է գլանից դուրս և էլեկտրական կայծով վառում գլանում դիզելային շարժիչներում խարնուրդը գոյանում է գլանների ներսում և բոցավռվում փոշիացվավծ վառելիքի և սեղմված օդի հպման արդյուքում ներքին այրման շարժիչի աշխատանքը հիմնված է տաքանալու հետեվանքով գաերի ընդարցակաման հատկության վրա եթե այրման խարնուրդը տեղակայվի փակ խոռոչի մեջ և վառվի ապա գոյացող գազերի տաքանալու արդյունքում ճնշումը կաճի ջերմաստիճանի հետ զուգընթած դիտարկենք արտաքին խարնուրդագոյացմամբ շարժիչի աշխատանքի սկզբունքը մեկ գլանով մխոցային շարժիչի օրինակի վրա գլանի խոռոչը վերևեից սահմանափակվում է գլխիկով այրման խոռոչի հետ իսկ ներքեվից փակվում մխոցով, որ կարող է գլանում ազատ տեղաշարժվել մխոցը մատի և շարժաթեվի երբմն օգտագորռծումեն շատուն հոդակապով միանում է ծնկաձեվ լիսեռի երբմն գոռծումեն կալենվալ ծնկաձեվ լիսեռին ամրացնումեն նաև զանգվածային թուջ է չուգուն թափանիվը եթե մխոցի վերևի խոռոչում տեղակայվի այվող խարնուրդը վառվի ապա գոյացող գազերի ճնշման տակ մխոցը կտեղաշարժվի ներքեվ և անվաթեվի միջոցով կշրջի շուռտվիկը կես պտույտով այսպիսով մխոցը իրականցնում է ուղագիծ համընթած շարժում դեպի ներքեվ իսկ ծնկաձեվ լիսեռը պտտակա շարժում  թափանիվը ձեռքբերելով կինետիկ էներգիա կշարունակի որոշ ժամանակ պտեցնել ծնկաձեվ լիսեռը և տեղաշարժել մխոցը վերև ու ներքեվ գլանոմ նոր այրում և գազերի նթարցակում աշխատանքային քայլ իրականացնելու համար անհրաժեշտ է գլանը մագրել այրամն արձունքներից լցավորել այն այրման նոր խարնուդով և սեղմել այդ խարնուդը մխոցը բերելով ելակետային դիրք այսինքըն գլանի վերեվի հատված տեղաշարժվելով մխոցը դուրսենետում այրամն հատուկ բացվող անցքով գործընթացի այս մասը կոչվում է արտածում աշխատած գազերի արտածումից հետո բացվում է մեկ այլ անցք ներածման մխոցը տեղաշարժվում է ներքև և նոսրացման հեևանքով գլանը լցավորվում է այրման խարնուրդով տեղիյ է ունենում ներածում խարնուրդը այրելու համար անհրաժեշտ է մխոցը վերադարձնել ելման դիրք վերև և սեղմել խարնուդը գործնթացի այս մասը կոչվում է սեղմում այսպիսով մեկ աշխատանքային քայլի համար անհրաժեշտ է իրականցնել երեք նախապատրաստական քայլերարտածում ներածում և սեղմում այդ գործըթացներից յուրաքանչյուրը կատարվում է ծնկաձեվ լիսեռի կես պտույտի ընթացքում իսկ բոլոր չորս գործընթացները աշխատանքային քայլ արտածում ներածում և սեղում երկու պտույտի ընթացքում մեկ մխոցով շարժիչում նախապատրաստական գործընթացները իրականացվումեն թափանվի էներգիա հաշվին որ կուտակվում է աշխատանքային քայլի ընթացքում շարժիչի աշխատանքային ցիկլը որընթանում է ծնկաձեվ լիսեռի երկու պտույտի և մխոցի չորս քայլերի ընթացքւոմ կոչվում է քառատկատ շարժիչի աշխատանքային ընթացքում մխոցը հասնում է մեկ վերին մեկ ներքին ծայրաին դիրքերին որոնք համապատասխանաբար անվանվումեն վերին մեռյալ կետ ՎՄԿ և ներքին նեռյալ կետ ՆՄԿ վերին մեռյալ կետից մինչեվ վերին մեռյալ կետ մխոցի անցաց ճանապարը կոչվում է մխոցի քայլ գլանի այն ծավալը որը ընդգրկված է մխոցի վերևի հատվածում երբ այն գտնվում է վերին մեռյալ կետում կոչվում  սեղման փուց աֆտոմոբիլների վրա կիրառվումեն բազմագլան շարժիչներ այդպիսի շարժիչներում տեղակյվումեն մի քանի գլաներ որոնց շարժաթեվերը միացրածեն մեկ ընդանուր ծնկաձեվ լիսեռին բազմագլան շարժիչ աշխատանքը համեմատաբար հավասարաչափ է դրանցում աշխատանքային տակտերը չեն համընկնում և հետեվաբար նախապատրաստական տակտերը ընթանումեն գլաներից մեկում աշխատանքային քայլի հաշվին այդ պարագայում թափանվի դերը փոքրանում է նրա չափսը մեծ չի լինում միաոր հզորության ընկնող շարժիչի զանգվածը փոքրանում է իսկ շարժիչի աշխատանքը հավասարաչափ է դառնում բազմգլան շարժիչներում գլանները կարողեն դասավորված լինել մեկ շարքով ուղահայաց դիրքում կամ իննսուն աստիճանի տակ թեքությամբ  և երկու շարքով։

Լաբարատոր աշխատանք փորձ 2

«Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից,որոնց միջև արանքներ կան»,նման ենթադրությունները գիտության մեջ անվանում են վարկածներ:Վարկածների իրավացիությունը ստուգվում է փորձերով:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր․

բարակ, երկար սրվակ

պղնձարջասպ

կալիումի պերմանգանատ

ջուր

թել

2 լաբորատոր բաժակ

Աշխատանքի ընթացքը. պղնձարջասպով և ջրով ,մի լաբորատոր բաժակի մեջ պատրաստեցի պղնձարջասպի խիտ լուծույթ, մյուսում կալիումի պերմանգանատի ջրային լուծույթ: Այնուհետև երկար սրվակի մեջ լցրեցի պղնձարջասպի խիտ լուծույթը, որից հետո նրա վրա զգուշությամբ ավելացրեցի ներկված ջուրը:

Սրվակի արտաքին մասից թելով կապեցի սրվակի մեջ լցված երկու լուծույթների վերին մակարդակը: Այժմ բութ մատով փակեցի սրվակի բերանը, թափահարեցի այնպես, որ այդ երկու լուծույթները լավ խառնվեն: Մի քանի րոպե թողեցի խառնուրդը հանդարտվի: Ուշադիր նայեք սրվակին՝ հատկապես արտաքինից կապված թելի և սրվակի մեջ գտնվող խառնուրդի մակարդադակը:
Տեսանյութ

Պատասխանիր հետևյալ հարցերին.

1.Ի՞նչ տեղի ունեցավ սկզբնական և վերջնական մակարդակների հետ։

Հեղուկի մակարդակը միախառնությունից հետո իջավ

2.Ինչպե՞ս կբացատրես փորձի նման արդյունքը։

Նյութերի միջև տեղի ունեցավ դիֆուզիա և լուծույթի մակարդակը իջավ սկզբնական ֆիքսած մակարդակից․

3.Քո պատկերացմամբ ի՞նչ կառուցվածք ունեն նյութերը

Ապացուցվեց վարկածը, որ նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից,որոնց միջև արանքներ կան

Եզրակացություն՝ համարո՞ւմ ես ,որ այս փորձով ապացուցվեց վարկածի իրավացիությունը:

Ֆիզիակ(Դասի թեման․Ներքին էներգիա։ Ներքին էներգիայի փոփոխման եղանակներ։Ջերմաքանակ)

1. Մեխանիկական էներգիայի ինչ տեսակներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:

Ջերմային էներգիա, էլեկտրական էներգիա, միջուկային էներգիա, քիմիական էներգիա, ճառագայթային էներգիա.

2.Ձևակերպեք էներգիայի պահպանման օրենքը: 

Բազմաթիվ փորձերի արդյունքներով հաստատվել է, որ էներգիան չի ստեղծվում և չի ոչնչանում, այլ` մի տեսակից փոխակերպվում է մեկ այլ տեսակի:

Այս պնդումն անվանում են էներգիայի պահպանման և փոխակերպման օրենք:

3.Ինչպես է փոխվում որոշ բարձրությունից ընկնող գնդիկի էներգիան հենարանին (օրինակ գետնին) հարվածելուց հետո: Խախտվում է արդյոք էներգիայի պահպանման օրենքն այդ ժամանակ: Ինչու՞:

Գնդի սկզբնական պոտենցիալ էներգիան գրեթե ամբողջությամբ  փոխակերպվում է կինետիկի: Թիթեղին հարվածելուց հետո գունդը վեր չի բարձրանում: Նշանակում է ՝ գունդը կորցրել է ձեռք բերած կինետիկ էներգիան, հետևաբար՝ նաև լրիվ մեխանիկական էներգիան:

Էներգիայի պահպանման օրենքը չի խախտվում, քանի որ թիթեղը և գունդը հարվածից հետո դեֆորմացել են: Նուրբ չափումներով կարելի է նաև համոզվել, որ փոքր–ինչ բարձրացել է ինչպես գնդի, այնպես էլ թիթեղի ջերմաստիճանը:

4.Ինչու է ընկնող գնդիկի հարվածից կապարե թիթեղի ջերմաստիճանը բարձրանում:

Թիթեղի և գնդի տաքացումը ցույց է տալիս, որ մեծացել է դրանց մոլեկուլների ջերմային միջին կինետիկ էներգիան: Այլ կերպ ասած՝ մեխանիկական էներգիան մասամբ փոխակերպվել է մոլեկուլների շարժման էներգիայի: Բայց մոլեկուլները ոչ միայն շարժվում են, այլև փոխազդում:

5.Ինչ է մարմնի ներքին էներգիան: Ինչից է կախված այն:

Մարմինը կազմող մասնիկների ջերմային շարժման կինետիկ և միմյանց հետ փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարը կոչվում է մարմնի ներքին էներգիա:

6.Նկարագրեք մի քանի փորձ՝ ապացուցելու համար մարմնի ներքին էներգիայի գոյությունը:

Օդահան պոմպի զանգի տակ դնենք մխոցով գլան: Գլանում՝ մխոցի տակ, կա օդ, իսկ մխոցին դրված է ծանրոց: Զանգից օդը հանելիս գլանի օդն սկսում է ընդարձակվել և բարձրացնում է մխոցը՝ ծանրոցի հետ՝ կատարելով մեխանիկական աշխատանք: Նշանակում է՝ գլանի օդն օժտված է ներքին էներգիայով:

7.Բերեք օրինակներ, որոնք համոզում են, որ շփման կամ դիմադրության ուժերի առկայությամբ շարժվելիս փոխվում է մարմնի ֆիզիկական վիճակը:շ

Երբ շարժվող մարմնի վրա ազդում են շփման կամ դիմադրության ուժերը, ապա դրանք հաղթահարելիս վատնված մեխանիկական էներգիան փոխակերպվում է մարմնի և շրջապատի  ներքին էներգիայի: Օրինակ ՝ երկնաքարերը, հսկայական արագությամբ /վայրկյանում մի քանի տասնյակ միլոմետր/ թափանցելով Երկրի մթնոլորտ, սաստիկ տաքանում են: Մանր երկնաքարերը՝ ասուպները, նույնիսկ ամբողջությամբ այրվուն են մթնոլորտում՝ թողնելով լուսավոր հետք: Երկնաքարերը, մեծ արագությամբ մխրճվելով լուսնահողի մեջ, շիկանում են և ապա պայթում՝ Լուսնի մակերևույթին առաջացնելով խառնարաններ:

8.Ինչն է բնութագրում մեխանիկական էներգիայի փոփոխությունը:

Մարմնի ֆիզիկական վիճակը:

9.Նկարագրեք փորձ, որտեղ ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց մեծանում է մարմնի ներքին էներգիան:

10.Օրինակներով կամ փորձի նկարագրությամբ հաստատել, որ աշխատանք կատարելով կարելի է փոխել մարմնի ներքին էներգիան:

Ֆիզիկա

1.Նկարագրել ջերմահաղորդականության երևույթը <<ցուցադրող>> փորձը:

Սառույցը և տաքացված գնդիկները, երբ իրար հպենք ապա կտեսնենք, որ սառույցի ջերմաստիճանը բարձրանում է ստիպելով իրեն հալվել, իսկ տաքացված գնդիկը սառչել է:

2.Բացատրել,թե ինչպես է ջերմահաղորդումն իրականացվում մոլեկուլների քաոսայն շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:

Մոլեկուլների ջերմային շարժման և փոխազդեցության հետեվանքով ջերմության հաղորդումը մարմնի տաք մասերից սառը մասերին անվանում են ջերմահախորդականություն: 

3.Թվարկել լավ և վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր:

Փայտը վատ ջերմահաղորդիչ է գազերը նույնպես շատ վատ հաղորդիչներ են լավ ջերմահաղորդիչ է պղինձը: 

4.Ինչու է օդը վատ ջերմահաղորդիչ:

Պատուհանի կրկնակի ապակիները՛ բաժանված օդի շերտով չեն թողնում ջերմությունը դուրս գա: 

5.Ինչ կիրառություններ ունեն վատ ջերմահաղորդիչները:

Մառանները սովորաբար պատում են ջերմամեկուսիչ նյութերըվ որոնք պաշպանում են այնտեղ պահպանվող մթերքը տաքանալուց: Աղյուսե պատերը սենյակի օդը պահպանում են սարջելուց:

Ֆիզիկա(Ներկայացնել պատրաստված նյութերը.Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ83-ից մինչև էջ95 եղած թեմաների շրջանակներում:Թեմաների ընտրությունը կամային է)

Եթե որևէ առաձգական միջավայրում, օրինակ, օդում, մեխանիկական ալիքների աղբյուրը տատանվում է տասնվեց հերց-ից մինչև քսան հազար հերց հաճախությամբ, ապա միջավայրում առաջացող ալիքն անվանում են ձայնային ալիք, իսկ մեխանիկական ալիքների աղբյուրը՝ ձայնի աղբյուր:

Հետաքրքիր փաստ. մարդը ունակ է ընկալելու տասնվեց հերցից մինչև քսանհազար հերց հաճախությամբ ձայնային ալիքներ: Կան կենդանիներ, որոնց ձայնային ընկալումը այդ սահմաններում չէ:

Ձայնի արագությունը տարբեր միջավայրերում տարբեր է: Պինդ մարմիններում, որպես կանոն, այն ավելի մեծ է, քան հեղուկներում և գազերում:

Հետաքրքիր փաստ. ջրում ձայնի արագությունը 1483 մ/վ-է, իսկ Ալմաստում` 18350 մ/վ է:

Ձայնի արագությունը կախված է նաև միջավայրի ջերմաստիճանից. ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց այն մեծանում է: Օրինակ 0 C-ում ձայնի տարածման արագությունը 331մ/վ է, իսկ 20 C-ում 343 մ/վ:

Ֆիզիկա(Նյութի կառուցվածքի մասին վարկածի ստուգման փորձեր)

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր.2 սրվակ,մանր ավազ,ջուր,կալիումի պերմանգանատ.սրվակների համար նախատեսված պատվանդան։

Աշխատանքի ընթացքը. սրվակները դիր պատվանդանին և նրանց մեջ լցրու կեսից մի քիչ շատ ավազ մեկի մեջ,իսկ մյուսի մեջ,նույն քանակությամբ կալիումի պերմանգանատի լուծույթ:Ուշադրություն դարձրու 2 սրվակնում եղած ջրի և ավազի մակարդակներին և գրիր, թե ինչ ես կարծում,եթե 2 սրվակներ պարունակությունները դատարկես՝ լցնես մեկը մյուսի վրա,ինչ տեղի կունենա ,կտեղավորվի երկուսի պարունակությունը մեկ սրվակում ամբողջությամբ,թե կթափվի:

1.Ենթադրությունդ գրառիր ,մինչև  փորձի կատարումը:
Իմ կարծիքով, որ լցնենք իրար վրա կես կթափվի։

2.Այժմ կատարիր փորձը,այսինքն ներկված ջուրը զգուշությամբ և դանդաղ լցրու ավազի վրա,և նկարագրիր փորձի արդյունքը:

Ես սխալվեցի։

3.Ինչ տեղի ունեցավ ներկված ջրի հետ՝տեղավորվե՞ց երկրորդ սրվակի մեջ:
Այո։

Ֆիզիկա(Ձայնային ալիքներ)

Մենք հարվածեցինք կամերտոնին և այն երաժտական լյա նոտանե  կամ տատանումը ուներ հենց 440 հերձ հաճախականություն այսինքըն հերձը տատանման չափման միաորն է և այս դեպքում մենք ունենք 440 հերձ տատանման հաճախականություն  որ ձայանին ալիքները առաջանումեն հստակ  տատանումներից կարողե լինել հարված կամ օրինակ ճոճվել ճոճանակաից  կամ այլ երեվույթներ և այդ հարվածից եկած տատանումը մեր ականջին հասնում է որպես ձայն բայց հիմա եկեք փորձենք հասկանալ ձայնը ինչ տեսակի ալիք է  եթե մենք  խոսումեն տատանաման մասին  ուրեմըն ձայնանյին ալիքը իրենից իսկապես ներկայացնում է ալիք և իր ֆիզիկական հատկություները հաշվի առնենք  այս դեպքեում ինչ տեսակի ալիք է այն  երկյանական թե լայնական եկեք վերհիշեն թե այդ ալիքները իրարից ինչովեին տարբերվում։

Երկայնական ալիքնե
Երկայանական ալիքներեն նրանք որոնք շարժվումեն դեֆորմացիյաի ուղությամբ այսիքնն եթե մենք  փորձենք մեր ականջը դնել ռելսի վրա իսկ մյուս ընկերը փայտով խբի ռելսին մենք մեկ ձայն կստանանք ընդանուր այդ հարվածից որը կտարացվի օդի միջոցով և այլ ձայն իմ ականջին կհասնի երկաթից  այսինքըն հարվածի ձայնը նաև կհասնի պինդ մարմնի միջոցով անցնելիս հետեվաբար այս դեպքում մենք կարողենք ասել, որ ձայնը երկայնական ալիք է։

Լայանական ալիք
Լայնական ալիքները այն ալիքներնեն որոնց տարացման ուղություն ուղահայց է դեֆորմացյա է այսինքըն եթե մենք օրինակ ունենք լույս և խոսումենք լույսի մասին որպես ալիք ապա վստահաբար պետք է քնարկենք և երզրակացնենք լույսը լայնական ալիք է։

Փաստորեն իրոք որ ձայնը երկայնալկան ալիք է եթե մենք կամերտոնին հարվածենք և եկած ձայը տեսնենք ապա կհասկանանք այս հարվածի վիբրացյաից այսինքըն տատանման վիբրացիյաի մկջոցով մենք ստանումենք հատուկ հստակ հաճախությամբ ալիք որը մեր դեպքում լյա նոտաներ եթե մենք փուձենք կամերտոնին հարվածենք ավելի ուժեղ ինչեք կարծում ինչ տեղի կունենա այդ դեպքում եթե մենք քնարկենք  երկու օրինակներ թույլ հարվածի և ուժեղ հարվածի մենք տեսնումեն որ ինչքան ուժեղե լինում հարվածը այքան ձայնը ուժգին է և լավ է լսվում ալսինքըն մենք մցրինք նոր հատկություն ձայնի ուժգնություն ձայնի ուժգնությունը կախված է մեր հարվածի ուխեղ կամ թույլ լինելուց հետեվաբար ինչքան ուժեղ է մեր հարվածը  այդքան ուժգին է ձայնը երբոր Թոմաս Էդիսոնը խոսում է շչակով զուգահեռ նաև կարումերը ձայնագրել իր խոսքը սա մի մեծ բում առաջացրեց այդ դարաշրջանում քանի որ նմանատիպ բան երբեվիցե չեր եղել և բավականին շատ նման օրինակ սարքեր վաճառվեց դրանից հետո ուրիշ գյուտարարներ փորձեցին այս սարքի ավելի լավ տարբերակը և եկան այն եզրակացության, որ հիամ կարողեն փորձել ստանալ նվագարան էր և արաջին նվագարանը մի քանի տարի անց արդեն Գերմանացի գիտնակաները կարողացան սարքել այդ սարքը անվանեցին ֆոնոգրաֆ մի քանի տարի անց արդեն 21դարի սկզբին մեն ունեցանք վիլինային նվագարան էր որոնք այս հին ֆոնոգրաֆի ավելի զարգացաց տարբերակ էր և իրենք ձայնը ավելի մաքուրեին փոխանցում իրականում մենք ունենք վինիլայն սկավարակ որը բաղկացաց է մի քանի գծերից երբ ասեղը անցնում է այդ գծի միջով պարզապես հոսանքը փոխակերպվում է ձայնաին ալիքի։